Wykłady i spotkania - Wystawa „Józef Chełmoński 1849-1914”

15.03 (sobota), godz. 12:00

Ku arcydziełom. Wczesna twórczość Józefa Chełmońskiego

Przedmiotem wystąpienia będzie twórczość artysty z lat 1874–1875, gdy mieszkał i malował w Pracowni w Hotelu Europejskim w Warszawie. Pracownia, opisywana w literaturze jako „kuźnia realizmu”, była miejscem krzyżowania się nowatorskich idei, a ferment wzniecony przez kilkanaście obrazów artysty wystawionych wówczas w warszawskiej Zachęcie, w istotny sposób zmienił obowiązującą hierarchię artystycznych wartości. „Prawdziwym wodzem polskiej awangardy malarskiej był tylko jeden raz – w roku 1875” – pisał o tamtym czasie Chełmońskiego jeden z jego monografistów.

Wykład: dr Maria Gołąb (MNP, kuratorka poznańskiej edycji wystawy)

29.03 (sobota), godz. 11:00

Artysta w wielkim mieście: Paryż Józefa Chełmońskiego

Wykład przybliży geograficzno-społeczny kontekst pracy malarza we Francji w latach 1875–1887. Gdzie mieszkał i pracował Chełmoński? Kiedy i czemu się przeprowadzał? Gdzie bywał, kogo znał? Kwerenda przeprowadzona w polskich i zagranicznych archiwach pozwoliła na ustalenie szeregu faktów nieznanych dotąd badaczom twórczości Chełmońskiego i zweryfikowanie dotychczasowych ustaleń. Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć wybory malarza związane z własną twórczością, ambicjami i autopromocją w międzynarodowym środowisku artystów Paryża ostatniej ćwierci XIX w.

Wojciech Głowacki (MNW, kurator warszawskiej edycji wystawy)

5.04 (sobota), godz. 11:00

Nowy początek? Kuklówka i późna twórczość Józefa Chełmońskiego

Wykład poświęcony będzie okresowi kiedy Chełmoński wrócił z Francji do Polski. Wówczas kupił majątek w Kuklówce na Mazowszu, w którym pracował przez ponad 25 lat, aż do swojej śmierci. To w tym czasie powstały odmienne od dotychczasowych obrazów dzieła. Podczas spotkania podjęta zostanie próba odpowiedzi na kluczowe pytania: dlaczego artysta porzucił dotychczasową tematykę swoich prac? Co go inspirowało? Jakie obrazy zostały namalowane w Kuklówce? Jak na tle całej twórczości malarza oceniać dzieła wówczas powstałe?
Wykład: dr Arkadiusz Krawczyk (MNP, współpraca kuratorska przy poznańskiej edycji wystawy)

31.05 (sobota), godz. 11:00

Chamstwo czy sielanka – stereotypowy obraz wsi i jej mieszkańców? 

Kontrowersyjne połączenie Chełmońskiego opiewającego piękno „polskiej” wsi z Reymontem opisującym dramatyczne losy Jagny, rozgrywające się na tle malowniczych Lipiec, dokonało się w ostatniej ekranizacji „Chłopów”. Ta specyficzna fuzja zdaje się ugruntowywać pewien określony wizerunek polskiego folkloru, który warto poddać dyskusji. Poza tym, każdej z tych trzech dziedzin: sztuce, literaturze, filmowi – towarzyszy proces kreacji, który może mieć inne uzasadnienie – chęć dążenia do prawdy, a może zupełnie odwrotnie – idealizacji. Czym jest zjawisko chłopomanii? Jak wyobrażano sobie polską wieś i co motywowało artystów, pisarzy do podejmowania folklorystycznych motywów. Jak to wszystko przekłada się na język współczesnego, ruchomego obrazu i jak wpływa na nasze widzenie tamtej rzeczywistości?     

Prowadzenie panelu: Michał Błaszczyński (kierownik MSU, oddział MNP) 

Uczestnicy: dr Aleksandra Krypczyk-de Barra (MNK, kuratorka krakowskiej edycji wystawy), prof. dr hab. Radosław Okulicz-Kozaryn (Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski, UAM), dr Agnieszka Powierska-Domalewska (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku) 

15.06 (sobota), godz. 11:00

Chłopi, chłopki, Chełmoński – o sztuce z dziennikarką i etnografką

Pasterka igrająca z nićmi babiego lata, śniadanie na trawie przy spektaklu żywej natury, parobek przy pracy w nimbie wschodzącego słońca – to tylko kilka migawek z ikonicznych dzieł Chełmońskiego, dokumentujących życie chłopów. Jak bardzo te obrazy odbiegają od wstrząsających historii opisywanych przez Joannę Kuciel-Frydryszak w bestsellerowych „Chłopkach”. Różni je właściwie sto lat, ale czy w XIX wieku realia były inne? Spotkanie z autorką wspomnianej książki oraz etnografką, przybliży obyczajowość polskiej wsi i pozwoli zweryfikować wizję artysty.

Prowadzenie panelu: Aleksandra Sobocińska

Uczestniczki: Joanna Kuciel-Frydryszak, dr hab. Joanna Minksztym (Muzeum Kultur Świata, oddział MNP)

21.06 (sobota), godz. 11:00

„Projekt Chełmoński” – warsztat artysty i konserwacja jego dzieł

Wykład: Agnieszka Kunicka-Goldfinger (Główny Konserwator MNP)